Polska uzyskała 6,7 pkt na możliwe 10, co dało jej ex-equo z kilkoma krajami 53. miejsce wśród 130 krajów świata sklasyfikowanych wg poziomu WOLNOŚCI GOSPODARCZEJ – mówi o tym tegoroczny (2006) Raport Wolności Gospodarczej Świata, udostępniony dziś polskiej publiczności przez Centrum im. Adama Smitha w Warszawie
Doroczny Raport opracowywany jest przez tzw. Sieć Wolności Gospodarczej (Economic Freedom Network) – grupę niezależnych instytutów z ponad 70 krajów, współpracujących pod przewodnictwem Instytutu Frasera z Vancouver w Kanadzie. Polskim członkiem Sieci jest Centrum im. Adama Smitha.
Ranking Polski
W tegorocznej edycji Raportu Wolności Gospodarczej Świata Polska uzyskała 6,7 na możliwe 10, co dało jej ex-equo z kilkoma krajami 53. miejsce wśród 130 sklasyfikowanych gospodarek. W ubiegłorocznym rankingu Polska była 73. (6,2 pkt), a dwa lata temu 68. (6,3 pkt). Jak podkreśla dr Andrzej Kondratowicz, ekspert Centrum im. Adama Smitha, zajmujący się tematyką wolności gospodarczej: „Trzeba jednak pamiętać, że tegoroczny ranking uwzględnia dane za rok 2004, czyli sprzed ostatnich wyborów parlamentarnych. Nie jest to w żadnym wypadku ocena działalności państwa na niwie gospodarczej za ostatnie 12 miesięcy. W ogóle zależność między poziomem wolności gospodarczej mierzonej naszym indeksem, a różnymi zmiennymi gospodarczymi i społecznymi, choć zazwyczaj silna i dodatnia, ma charakter długookresowy. To, co władza legislacyjna i wykonawcza „funduje nam” dziś, znajdzie swoje odzwierciedlenie we wzroście gospodarczym, poziomie bezrobocia, poziomie i rozkładzie dobrobytu ludności po pewnym czasie – na pewno nie wcześniej niż po roku. Oczywiście, jak widać z historii zmian wolności gospodarczej w różnych krajach, wpływ ten może być pozytywny lub negatywny. Parlamenty i rządy mogą pomagać lub przeszkadzać zwykłym ludziom i ich przedsiębiorstwom w dobrym, przynoszącym korzyści funkcjonowaniu. W perspektywie kilku lat wpływ ten może być ważący dla prosperity danego społeczeństwa.”
Wyniki Polski w poszczególnych obszarach mierzonej wolności gospodarczej wyglądały następująco:
- Rozmiar rządu: 5,8 (bez zmian w stosunku do poprzedniego roku).
- Państwo prawa: 5,8 (poprawa z 5,2).
- Dobry pieniądz: 9,2 (poprawa z 8,2).
- Swoboda wymiany międzynarodowej: 7,0 (poprawa z 6,5).
- Regulacja działalności firm, rynku pracy i rynku kapitałowego łącznie : 5,9 (poprawa z 5,3).
Ranking międzynarodowy
W tym roku pierwszą pozycję w rankingu utrzymał Hong Kong, uzyskując 8,7 pkt (na 10 możliwych). Tuż za nim uplasowały się: Singapur (8,5), oraz Nowa Zelandia, Szwajcaria i USA – po 8,2.
Wielka Brytania I Irlandia uplasowały się wspólnie na szóstym miejscu, Kanada na ósmym, zaś Islandia i Luksemburg ex-equo na dziewiątym.
Pozycje innych znaczących gospodarek narodowych były następujące: Niemcy, 17; Japonia, 19; Francja, 24; Włochy, 45; Meksyk, 60; India, 53; Chiny, 95; Brazylia, 88; Rosja, 102.
Wśród gospodarek, które zanotowały znaczący przyrost wolności gospodarczej od roku 1985 są: Węgry, Islandia, Salwador, Zambia, Polska, Boliwia, Izrael, Ghana, Uganda, Peru, oraz Nikaragua-jakkolwiek niektóre z nich rozpoczynały z bardzo niskiego pułapu, inne zaś odnotowały znaczne wahania poziomu IWG w górę i w dół. Największy spadek poziomu wolności gospodarczej w tym okresie zarejestrowały: Myanmar (Birma), Wenezuela i Zimbabwe.
Większość krajów o najniższych wartościach IWG to kraje Afryki i Ameryki Łacińskiej oraz kraje postkomunistyczne. Botswana (35 miejsce) jest najlepsza wśród krajów kontynentalnej Afryki sub-saharyjskiej, zaś Chile (20 miejsce) najlepsze w Ameryce Łacińskiej.
Na samym dnie rankingu są: Republika Środkowej Afryki, Ruanda, Burundi, Algieria, Gwinea-Bissau, Wenezuela, Demokratyczna Republika Konga, Republika Konga, Myanmar (Birma), oraz Zimbabwe. Dla szeregu krajów, których poziom wolności gospodarczej może być w rzeczywistości jeszcze niższy, brak jest odpowiednich danych (np. dla Kuby i Korei Północnej).
Polska wypada średnio na tle krajów postkomunistycznej piętnastki. Przed nami są: Estonia – 7,7 (12 pozycja na świecie!); Węgry – 7,4 (20); Łotwa – 7,1 (35); Litwa – 7,0 (40) oraz Słowacja i Czechy po 6,9 (45). Za nami są: Bułgaria – 6,3 (68); Słowenia i Chorwacja – 6,2 (74); Albania- 6,0 (83); Rumunia i Chiny – po 5,7 (95); Rosja – 5,6 (102) i Ukraina – 5,4 (111). Średnia dla tej grupy krajów wyniosła 6,4 (63).
Ogólnie wolność gospodarcza rośnie
Wg Raportu, poziom wolności gospodarczej na świecie rósł na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza – co jest dobrą wiadomością dla ludzkości, a zwłaszcza dla najuboższych pośród nas.
Najważniejsze przesłania Raportu:
- Kraje znajdujące się w górnym kwartylu (czyli górne 25%) wg wartości IWG miały średnio produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca równy 24402 USD, zaś te z dolnego kwartyla tylko 2998 USD.
- Kraje znajdujące się w górnym kwartylu wg IWG miały średnie tempo wzrostu gospodarcze na poziomie 2,1 % rocznie, zaś z dolnego kwartyla minus 0,2 % rocznie.
- W krajach z górnego kwartyla przeciętny dochód najuboższych 10% ludności wynosił 6519 USD, zaś w dolnym kwartylu 826 USD.
- Stopa bezrobocia w górnym kwartylu wynosiła średnio 5.9 %, zaś w dolnym 12,7 %.
- Oczekiwana długość życia w górnym kwartylu wynosiła średnio 77,8 lat, zaś w dolnym 55 lat.
- W krajach górnego kwartyla jedynie 0,3% dzieci pracuje, podczas gdy w dolnym kwartylu odsetek ten szacowany jest na 19,3%.
- Kraje górnego kwartyla uzyskują średnio wartość 1,8 na skali praw politycznych (mierzonych od 1 – najwyższa wartość, do 7 – najniższa), zaś dolny kwartyl osiąga 4,6.
O Indeksie Wolności Gospodarczej (IWG)
IWG mierzy stopień w jakim otoczenie instytucjonalne i polityka rządowa w poszczególnych krajach przyczynia się do zwiększenia wolności gospodarczej.
Podstawami wolności gospodarczej są: możliwość wolnego wyboru dokonywanego przez jednostki (obywateli), swoboda wymiany gospodarczej, wolność konkurowania, oraz bezpieczeństwo (pewność) prywatnej własności..
Obecny Raport jest już dziesiątym z kolei. Tegoroczne wydanie podaje ranking dla 130 krajów (wg danych za rok 2004, tj. najnowszych dostępnych dla tej szerokiej grupy. Raport zawiera też zrewidowane dane za poprzednie lata.
Trzydzieści osiem zmiennych, z których składa się IWG, zostało podzielonych na pięć obszarów: (1) rozmiar rządu; (2) praworządność i ochrona praw własności; (3) dostęp do dobrego pieniądza; (4) gospodarcza wymiana z zagranicą; oraz (5) regulacje prawne działalności przedsiębiorstw, rynku pracy i rynku kapitałowego.
Doroczny Raport jest publikowany we współpracy z Siecią Wolności Gospodarczej (Economic Freedom Network) – grupą niezależnych instytutów badawczych z ponad 70 krajów świata, kierowaną przez Fraser Institute, Vancouver, Kanada ( www.freetheworld.com ).
Centrum im. Adama Smitha
(11 września 2006)
